شاخص های اقتصادی و با اهمیت قطر:
- جمعیت : سه میلیون نفر (70 درصد مرد و 30 درصد زن) (حدود دو میلیون نفر مرد و یک میلیون زن)
توضیح: این مهم به دلیل سیاستهای جذب نیروی کار مرد، عمدتا از اتباع شرق آسیا میباشد. حدود ترکیب جمعیت کشور قطر: اتباع هندی (27 درصد)، بنگلادشی (12 درصد)، نپالی (12 درصد)، فیلیپینی (12 درصد)، قطری (11 درصد)، مصری (10 درصد)، پاکستانی (5 درصد)، سریلانکایی (5 درصد)، اتباع سایر کشورها (6درصد).
- جمعیت نیروی کار : دو میلیون نفر (83.4 درصد مرد، 16.6 درصد زن)
- جمعیت بالای 65 سال سن : کمتر از 45000 نفر ! (کمتر از دو درصد جمعیت) (سیاست عدم تمدید اقامت نیروی کار بالای 65 سال)
- تولید ناخالص داخلی (2023) : 227.5 میلیارد دلار
- درصد رشد سالیانه تولید ناخالص داخلی: 1.6 درصد (2023) (این شاخص برای سال 2022، 4.2 درصد بوده است و پیش بینی برای سالهای 2024 و 2025؛ حدود 2 درصد میباشد. شتاب رشد اقتصادی کاسته شده است؛ سال 2022 ، سال برگزاری جام جهانی فوتبال و پروژههای متعدد اقتصادی قطر بوده است.)
- درآمد سرانه : 76 هزار دلار (2023)
- در آمد سرانه بر اساس قدرت برابری خرید (PPP): 121 هزار دلار (2023) (درآمد سرانه این کشور در ردیف بالاترین درآمدهای سرانه جهان است)
- تولید ناخالص داخلی (PPP) : 337 میلیارد دلار
- درصد مشارکت در تولید ناخالص جهانی (PPP) : 0.18 (هجده صدم درصد)
- تورم سالیانه (درصد) : 1.6 درصد (2023) ، پیش بینی برای سالهای 2024 و 2025؛ دو نیم (2.5) درصد میباشد.
- نرخ بیکاری (درصد) : 0.1 (یک دهم درصد)
- ارزش بازار سرمایه : حدود 160 میلیارد دلار (مرداد 1403)
- ارزش واردات: 31.7 میلیارد دلار (2023)
- مهمترین مبادی وارداتی (به ترتیب- میلیارد دلار) : آمریکا (4.5) ، انگلستان (4.3)، چین (3.6)، ایتالیا (2.8)، هند (1.6)، فرانسه (1.5)، ژاپن (1.4)، آلمان(1.3)، سویس(0.8)، ترکیه (0.8)
ارزش صادرات: 98 میلیارد دلار (2023)
- مهمترین مقاصد صادراتی (به ترتیب- میلیارد دلار) : چین (20)، هند (15)، کره جنوبی (14)، ژاپن (12)، انگلستان (8.5)، بلژیک (7)، سنگاپور (6.5)، ایتالیا (6.5)
اقتصاد قطر عمدتاً وابسته به گاز و نفت است. منبع اصلی درآمد ارزی کشور، صادرات گاز طبیعی و نفت خام است. این کشور دومین صادرکننده گاز طبیعی مایع (LNG) در جهان پس از آمریکاست. قطر به علت پیشدستی در بهرهبرداری از میدان گازی پارس جنوبی (که آن را میدان شمالی مینامد) توانستهاست بیش از ایران از این میدان گازی مشترک، گاز طبیعی استخراج کند. قطر عضو مجمع کشورهای صادرکننده گاز (GECF) و سومین کشور دارنده ذخایر گاز پس از ایران و روسیه است. در سال 2023 حدود 80 میلیون تن گاز مایع صادر کرده (حدود 19 درصد گاز اروپا از قطر تامین میشود) .تولید نفت این کشور اندک و روزانه حدود نیم میلیون بشکه برآورد میشود.
قطر در سالهای اخیر با استفاده از ذخایر گازی خود، درآمد سرشاری کسب کرده و قراردادهای مهمیبا شرکتهای بینالمللی از جمله توتال فرانسه، اِنی ایتالیا، اکسون موبیل و کونوکو فیلیپس آمریکا، شل انگلیس و سینوپک چین برای توسعه بخش شرقی میدان گازی شمال (میدان گازی مشترک با پارس جنوبی کشورمان) منعقد نموده است. در حالی که اتحادیه اروپا میکوشد وابستگی خود به انرژی روسیه را کاهش دهد، قطر در تلاش برای جبران تامین نیاز اروپا به جای روسیه است. از همین رو، این کشور سرمایهگذاری 30 میلیارد دلاری برای توسعه میدان گازی را طرح ریزی کرده و در نظر دارد میزان تولید خود را تا سال 2027 به حدود 130 میلیون تن در سال برساند.
قطر کشوری وابسته به واردات است. حدود نیمی از مواد خوراکی مصرفی آن از مرز زمینی با عربستان وارد میشد ولی پس از محاصره قطر توسط دیگر کشورهای عربی، این کشور برای مدتی کالاهای مورد نیاز را از طریق ایران و ترکیه تأمین می نمود.
دولت قطر در سال های اخیر به درآمد ناشی از توریسم نیز روی آورده و با ایجاد مراکز توریستی مانند جزیره مروارید که مساحتی حدود ۴ کیلومتر مربع را در بر میگیرد و دهکده فرهنگی کتارا جاذبههای گردشگری این کشور را افزایش داده است. شرکت هواپیمایی قطر ایرویز نیز با گسترش روزافزون مسیرهای پروازی درآمد سرشاری را نصیب قطر میکند. (1.7 میلیارد دلار سود خالص قطرایرویز در سال مالی 2023)
قطر به دنبال رشد و توسعه موازی در حوزههای سیاسی، اقتصادی، رسانهای، فرهنگی و ورزشی است و در این مسیر توانسته موفقیتهای زیادی کسب کند. از جمله این موفقیتها شکست محاصره کشورهای عربی بدون پذیرش هیچ شرطی بود.
روابط اقتصادی ایران و قطر
روابط سنتی ایران و قطر به قبل از استقلال آن کشور بازمیگردد و همواره قطریها بسیاری از محصولات غذایی خود را از ایران وارد میکردند. روابط دو کشور به طور کلی و در سالهای اخیر دوستانه بوده و دو کشور تلاش کرده اند زمینههای متنوع همکاری را رقم بزنند. این روابط در سالهای اخیر و به دنبال محاصره، از گسترش و شتاب بیشتری برخوردار گشت، در آن دوران این کشور برای مقابله با تحریمها، علاوه بر حمایت ج.ا.ایران، به گسترش روابط اقتصادی با ترکیه نیز روی آورد.
اقلام عمده صادراتی ایران به قطر عبارتند از: تره بار و محصولات کشاورزی، خشکبار، مواد غذایی، فرش، میگو، مصالح ساختمانی و مواد معدنی.
اقلام وارداتی از قطر به ایران عمدتا شامل کالاهای واسطه ای و ابزارآلات است.
حجم مبادلات
سال
|
1398
|
1399
|
1400
|
1401
|
1402
|
صادرات ایران به قطر
|
240
|
167
|
134
|
124
|
107
|
واردات ایران از قطر
|
12
|
8
|
9
|
84
|
114
|
حجم کل مبادلات
|
252
|
175
|
143
|
208
|
221
|
(ارقام به میلیون دلار)